پیمان اجتماعی

پیمان ، یا قرارداد اجتماعی ، نام اثر ِ بزرگ ِ ژان ژاک روسو ست . نمی دانم به فارسی این اثر چه ترجمه شده ، ویا اصلن در دسترس هست یا نه . در این اثر ، روسو ـ که برای اهل دانش آشناست ـ ، جدا از تجزیه و تحلبل ِ پیشرفت جوامع انسانی ، و نمودار کردن ِ ساختارهای ِسیاسی ِ ممکن ، بسیار هُُشیارانه و روشن و آکادمیک ، به ریشه یابی و پاسخ گویی ِ این پرسش پرداخته که چرا و به چه دلیل انسان ها به این نتیجه رسیده اند وپیمانی اجتماعی ، به طور ی خودخواسته وبنا بر نیازی انسانی و بر مبنای طبیعت انسانی ، برپا شده . نیازی که در وجود انسان بوده و هست . جالب اینجاست ؛ او خوب و بد نکرده . او تحلبل وریشه یابی کرده . با خرد یک دانشمند ، مطرح کرده که چه ساختار ی به چه نوعی ، موفق است و چه نوع حکومتی نه .جدا از صدها نکته ی مهم ، یکی از فصول این اثر ، به قانون و قانونگذاران پرداخته که به نظر من بسیار زیباست .البته در باره ی روسو و آثارش صحبت کردن آسان نیست و نیاز به دانشی وسیع تر از خُرده سواد من است ، اما فهم من از این فصل قانون و قانونگذاران این است که ؛ قانونگذار اجازه ندارد با بینشی بسته و موضعی ، قانونی را به اجرا گذارد . قانون را باید به دلیل نیاز عموم جامعه به آن و با احترام به خود ِ قانون نسب کرد ، نه برای نیاز و خواست ِ قانونگذار. تفاوت این مثل « تو مو می بینی و من پیچش مو » یعنی در جامعه یی قانونمند ، قانون را برای خوشنودی دل قانونگذار و دوستانش به اجرا نمی گذارند ، بلکه برای پیشبرد جامعه . حالا شاید خودقانونگذار هم بایداز نظر شخصی خساراتی را تحمل کند ، اما چون پیچش مو را هم می بیند ، این خسارت شخصی را هم می پذیرد

تو !!؟؟؟

الا ای پیر فرزانه مکن منعم زمیخانه
که من در ترک پیمانه دلی پیمان شکن دارم

حافظ

در درک از زندگی و ادراک و برداشتی کاملن فردی و سوبژکتیو ، به جایگاهی رسیدن که هیچ پرسش و هیچ پاسخی بر جای نمانده باشد و هیچ کس را دشمن وضد خود ندیدن و هیچ از دوست نخواستن و هیچ وهمه چیز بی معنا شد ه دیدن و یکی و دوییی در هم آمیخته شده ، زیباست وفراخ .

نه!!! به اعدام

اعدام قتلی دولتی ست . نه قانونی ست و نه انسانی . بی اهمیتی به جان ِ انسان ، در حکم اعدام پوششی قانونی و دولتی می گیرد و در ذات عمل ـ که جان انسانی راگرفتن است ـ تغییری انجام نشده . اگر که با خرد انسانی بسنجیم ، ثابت شده؛ در جوامعی که حکم اعدام ، هنوز انجام می گیرد ، ارتکاب به قتل کمتر نشده . پس در جوامعی که قانون و خرد حکمفر ماست ،حکم اعدام ، برچیده شده .اگر هم در جامعه یی ،دین و اعتقاد به نیرویی فرای ِ انسان ، حاکم داشد ، باید پذیرفت که جزای کردار نادرست ،جایی دیگر گرفته می شود .
می گویند ؛ بایزید را چند بار زدند و از بسطام بیرونش کردند . روزی شخصی این را شنید و قصد رفتن به بسطام کرد .از او پرسیدند ، چرا ؟ گفت : مردم این شهر شاید از فرشتگان اند و بی خطا ، چرا که از بایزید تنها آنها می توانند ، ناراضی شوند.

آری . همان گونه که آن معصوم گفت : کسی سنگ نخست را می تواند پرتاب کند که خود پاک باشد .


گرفتن جان انسان بر انسان نیست . در آفریدن ، البته می تواند انسان یاری گر باشد ، اما نه گرفتن او .

در همه ی جوامع انسانی ،از هنرمندان بزرگ ، آثاری در باره ی نا درستی و ناپاکی و خباثت ِ عمل قتل نوشته وگفته و ترسیم شده .از این گونه :

اول کس که در عالم شعر گفت ،آدم بود . وسبب آن بود که هابیل مظلوم را قابیل مشئوم بکشت وآدم را داغ غربت وندامت تازه شد و در مذمت دنیا ومرثیه ی فرزند شعر گفت .

تذکره الشّعرا ی دولتشاه سمرقندی

سال ها پیش این جمله را جایی خواندم .شاید هم جایی ،چیزی را درست ننوشته باشم ، شاید نوشته« نخستین کس ».از ته مانده ی
حافظه نوشتن بی خطا نیست . یا آنچه که در مورد بایزید نوشتم را انگار در تذکره الاولیا ء عطار خوانده ام . می دانم که در همه ی فرهنگ ها چیزی از اینگونه پیدا می شود ، چون همه ی انسان ها ،جدا از اختلافات رویی ِ دین و مرام وکردار ،از لحاظ بیولوژیک وژنتیک، شبیه یکدیگراند ویک جوراند. پس گرفتن جان انسان درست نیست

ارتجاع ووحشت

ترس وارتجاع بین المللی ست .همه جای دنیا ، مرتجعین از نوآوری در هراس اند .نمی دونم چرا چند روزی ست ، وقتی می خوام بلاگ رو باز کنم و روی خط بیام ، اول این هشدار میاد که ؛ این وبلاگ برای نوجوانان احتمالن مطالبی غیر اخلاقی دارد و می پرسد می خواهید ولی بازش کنید ؟ انگار من می خوام با این چند سطر چیزی را به هم بریزم ! وافعن که " اینشتن "راست گفته : باز کردن یک اتم ،آسان تراز باز کردن و تغییر یک پیشداوری ست .من اگه یک هزارم از انتقادات و واقعیات رنگ و رو رفته را بازگوکنم که برا خردسال و بزرگسال و بزرگان ،خوب نخواهد بود و سازنده نیست.من به دنبال خراب کردن نیستم .آبادی و نیکویی را می جویم .پس خاموش ام .چراکه پرده برداری از بسیاری چیزها ترس به همراه دارد و وجود خواننده می شود ترس .ترس از ادراک و داوری خود وتصمیم خود و وجود خود . پس نمی گویم ،نه اینکه از کسی یا چیزی بترسم.نه . من از ترس پاک شده ام . خاموش و کم پرسش می مانم ، چون

پیرگلرنگ من اندر حق ازرق پوشان
رخصت خبث نداد ارنه حکایتها بود

حکایتها که هیچ شکایت ها بود ، ولی همان بهتر که همه جا گفته و نوشته نشود.

ما باده زیر خرقه نه امروز می خوریم
صدبارپیر میکده این ماجراشنید

حافظ

آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند

ستم ،ستم است . به هر نامی وزیر هر پوششی هم که باشد ، ستم است ودر اصل عمل تفاوتی نمی کند و تنها پوششی تازه به خود می گیرد .همانگونه که دوستی و مهر ،همیشه بر یک عهد و یک میثاق بوده ، ستم و بی قانوی هم همیشه ستم وبی قانونی ست و با هیچ استنباط و استدلال و چرب زبانی هم تغییر نمی کند و ظلم می ماند و آیین مهر نمی شود . حالا ، برای نمونه و به عنوان مثال ، در نظر بگیریم که انسان در شکم مادر که نه ،بلکه در نطفه و پیش تر از به دنیا آمدن هم مسئول کردار خویش بوده و هست ، اما اگر فراموش کنیم که سن قانونی ِ مورد قبول ، از نظر قضایی وکیفری، هیژ ده سال است ، یک انسان زیر این سال را برای خطاهایش مچازاتی چون بزرگسالان خواستن ، ستم است وبی قانونی . بله .

در ضمن پس از بی ارتباطی و بی خطی کشیدن های بسیار ، خط تلفن و اینترنتم راه افتاده ، ولی توی سیستم نوشتاری کامپیوتریم ، اشکالاتی پیداشده که نمی تونم متن نوشته شده و کپی کرده رو اینجا تو وبلاگم ،منتشر کنم . باید روی خط بیام و وبلاگو باز کنم و فی البداهه نویسی کنم .البته چندان هم فرقی نمی کنه ، فقط ویرایش و آرایشش زیادتر می شه .البته یه بار آخوند ومامور فهم نوشته می شه و یه بارهمه فهم و یه بار هم کوشش می شه ادبی و فرهنجیده سطح نوشته بشه . هر چند که حافظ گفته





آسمان کشتی ارباب هنر می شکند
تکیه آن به که براین بحرمعلق نکنیم

اما دیگه شد و به بحر معلق تکیه کردیم تا چندتا معلق بزنیم





بیا و حال اهل درد بشنو
به لفظ اندک و معنی بسیار

مانگوییم بد و میل به ناحق نکنیم
جامه ی کس سیه و دلق خود ازرق نکنیم

حافظ